(ĐTCK) Thời gian vừa qua, các quy định liên quan đến DICA liên tục được cập nhật và hoàn thiện để tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư và doanh nghiệp.
DICA là gì?
DICA (hay Direct Investment Capital Account) là cách gọi tắt của tài khoản vốn đầu tư trực tiếp, là tài khoản thanh toán bằng ngoại tệ hoặc bằng đồng Việt Nam do doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), nhà đầu tư nước ngoài mở tại ngân hàng được phép tại Việt Nam để thực hiện các giao dịch liên quan đến hoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam.
Trong những năm qua, các quy định liên quan đến DICA liên tục được cập nhật và hoàn thiện theo hướng tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư và doanh nghiệp để thực hiện các hoạt động đầu tư kinh doanh một cách dễ dàng và hiệu quả hơn. Dưới đây là một số điểm nổi bật mà nhà đầu tư cũng như doanh nghiệp cần nắm được để có thể tuân thủ đúng các quy định trong quá trình đăng ký và sử dụng DICA cũng như tránh được các rủi ro không đáng có nếu không tuân thủ các quy định đó.
Đối tượng bắt buộc phải mở và sử dụng tài khoản DICA
Hiện nay quy định về mở và sử dụng tài khoản DICA đang được áp dụng theo Thông tư 06/2019/TT-NHNN hướng dẫn về quản lý ngoại hối đối với hoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam.
Như đã đề cập ở trên thì doanh nghiệp FDI và nhà đầu tư nước ngoài là đối tượng phải mở DICA. Trước đây, nhắc đến doanh nghiệp FDI thì phần đông mọi người chỉ cho rằng họ là các doanh nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài, hoặc có nhà đầu tư nước ngoài là thành viên hoặc cổ đông ngay từ ban đầu và được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư (“GCNĐKĐT”). Tuy nhiên, khái niệm trên còn bao gồm cả các doanh nghiệp có nhà đầu tư nước ngoài sở hữu từ 51% vốn điều lệ trở lên, không có GCNĐKĐT, do nhà đầu tư nước ngoài góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp vào doanh nghiệp Việt Nam hoặc sau khi chia tách, sáp nhập, hợp nhất dẫn đến nhà đầu tư nước ngoài sở hữu từ 51% vốn điều lệ trở lên của doanh nghiệp. Do đó, trong thực tế, có nhiều doanh nghiệp sau khi có sự thay đổi về vốn góp cũng như thành viên/cổ đông dẫn đến việc trở thành đối tượng phải mở DICA đã không nắm rõ và không thực hiện theo quy định. Điều này có thể gây ra những khó khăn và rủi ro cho một số hoạt động về sau của doanh nghiệp như đầu tư, vay nước ngoài, chuyển lợi nhuận ra nước ngoài, rút vốn trong một số trường hợp, v.v.
Thời điểm để mở tài khoản DICA thường là sau khi doanh nghiệp được cấp GCNĐKĐT. Riêng với trường hợp doanh nghiệp có nhà đầu tư nước ngoài sở hữu từ 51% vốn điều lệ mà không có GCNĐKĐT thì thời điểm mở DICA là sau khi hoàn thành thủ tục điều chỉnh Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp để ghi nhận việc thay đổi vốn góp, thành viên/cổ đông.
Sử dụng DICA trong giao dịch vay nước ngoài
Trước đây DICA là kênh duy nhất để doanh nghiệp thực hiện các khoản vay nước ngoài. Cụ thể là các khoản vay nước ngoài mà đồng tiền đi vay không tương ứng với đồng tiền mà doanh nghiệp FDI sử dụng để mở tài khoản DICA, doanh nghiệp FDI phải mở thêm tài khoản DICA bằng loại đồng tiền đi vay tại ngân hàng được phép nơi đã mở tài khoản DICA ban đầu để thực hiện các giao dịch liên quan đến khoản vay nước ngoài một cách hợp pháp.
Hiện nay, DICA chỉ là một trong những kênh để doanh nghiệp thực hiện các khoản vay trên. Với các khoản vay nước ngoài mà đồng tiền đi vay không tương ứng với đồng tiền sử dụng để mở tài khoản DICA, doanh nghiệp được mở thêm tài khoản vay, trả nợ nước ngoài bằng loại đồng tiền đi vay tại ngân hàng đã mở tài khoản DICA, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho hoạt động đầu tư.
Sử dụng DICA trong giao dịch chuyển nhượng vốn
Việc có phải bắt buộc sử dụng DICA trong thanh toán giá trị chuyển nhượng cổ phần, phần vốn góp tại doanh nghiệp FDI trước đây có gây nhiều bối rối cho nhiều nhà đầu tư do chưa có hướng dẫn cụ thề. Hiện nay, vấn đề này đã được quy định rõ ràng căn cứ vào tình trạng cư trú của nhà đầu tư.
Cụ thể là giao dịch giữa nhà đầu tư cư trú (nhà đầu tư Việt Nam) và nhà đầu tư không cư trú (nhà đầu tư nước ngoài) thì bắt buộc phải thông qua DICA. Nếu giao dịch diễn ra giữa các nhà đầu tư đều là người cư trú hoặc đều là người không cư trú thì việc thanh toán không cần thực hiện thông qua tài khoản DICA.
Một quy định nữa cần chú ý đó là chỉ có giao dịch chuyển nhượng cổ phần, phần vốn góp giữa hai nhà đầu tư đều là người không cư trú mới được phép xác định và thanh toán bằng ngoại tệ. Trong tất cả các trường hợp còn lại, việc thanh toán giá trị chuyển nhượng cổ phần, phần vốn góp phải được xác định và thanh toán bằng Đồng Việt Nam.
Theo đó, doanh nghiệp và nhà đầu tư cần xác định đúng đồng tiền khi thương thảo và ký kết hợp đồng chuyển nhượng cổ phần, phần vốn góp để tránh gặp khó khăn trong việc thanh toán cũng như trong việc thực hiện các thủ tục thay đổi giấy phép liên quan.
Chuyển tiền thực hiện hoạt động chuẩn bị đầu tư khi chưa có DICA
Nhà đầu tư nước ngoài được phép chuyển tiền trực tiếp từ nước ngoài hoặc từ tài khoản thanh toán bằng đồng Việt Nam của nhà đầu tư nước ngoài đó mở tại ngân hàng được phép tại Việt Nam để thanh toán các chi phí hợp pháp trong giai đoạn thực hiện hoạt động chuẩn bị đầu tư tại Việt Nam mà không bắt buộc phải thông qua tài khoản thanh toán bằng ngoại tệ như trước đây. Đây là điểm thuận lợi mà nhà đầu tư nước ngoài nên xem xét áp dụng để có thể sử dụng linh hoạt các kênh thanh toán trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư và chưa có tài khoản DICA.
Nguồn: Đầu tư chứng khoán
